Polski Ład: Zwolnienie podatkowe dla seniorów – 7 praktycznych przykładów wyliczeń
Celem ulgi podatkowej dla seniorów, wprowadzonej przepisami Polskiego Ładu, jest to, aby osoby, które mogą przejść na emeryturę, nadal pracowały. Wolne od podatku dochodowego będą przychody z pracy, z umowy zlecenia oraz z działalności gospodarczej otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60. roku życia kobieta i 65. roku życia mężczyzna, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł. Sprawdź, na co powinni zwrócić uwagę przedsiębiorcy zatrudniający seniorów uprawnionych do tej ulgi.
Wolne od podatku dochodowego są przychody:
- z pracy (tj. ze stosunku pracy, stosunku służbowego, spółdzielczego stosunku pracy czy z pracy nakładczej),
- z umowy zlecenia wymienionej w art. 13 pkt 8 updof,
- z działalności gospodarczej opodatkowane według skali, liniowo, ulgą IP Box albo ryczałtem ewidencjonowanym,
otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60. (kobieta) i 65. roku życia (mężczyzna) do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł.
Suma przychodów zwolnionych od podatku nie może przekroczyć kwoty 85.528 zł. Po przekroczeniu tego progu podatek do limitu dochodów 120.000 zł jest opodatkowany stawką 17%.
Przy obliczaniu kwoty przychodów podlegających zwolnieniu od podatku nie uwzględnia się przychodów podlegających opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym na mocy updof, zwolnionych od podatku dochodowego oraz, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (nowy art. 21 ust. 39 updof).
Musi być spełniony warunek, że podatnik:
1) podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz
2) mimo nabycia uprawnienia nie otrzymuje:
- emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników, ustawach o zaopatrzeniu emerytalnym służb mundurowych i ich rodzin i w ustawie o emeryturach i rentach z FUS;
- świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 4a updof (pobierane przez funkcjonariuszy przez rok od zwolnienia ze służby w kwocie 20% należności),
- uposażenia przysługującego w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego, o których mowa w Prawie o ustroju sądów powszechnych.
Ukończenie wieku i złożenie wniosku
Pierwszym warunkiem, który należy spełnić, jest ukończenie wieku: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Płatnik, czyli pracodawca lub zleceniodawca zastosuje zwolnienie podatkowe podczas pobierania zaliczek na podatek, jeżeli podatnik złoży wniosek o jego stosowanie. Wniosek – oświadczenie należy złożyć złożony na piśmie. Powinien on zawierać pouczenie: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Zakład pracy zaprzestaje poboru podatku najpóźniej od następnego miesiąca po miesiącu otrzymania pisma.
Zwolnienie podatkowe można zastosować wyłącznie do przychodów uzyskiwanych z tytułów (wskazanych wcześniej), z których podatnik podlega ubezpieczeniom społecznym. Czyli że są za niego opłacane składki na te ubezpieczenia. Zwolnienie dotyczy więc zawsze pracowników, ponieważ każdy pracownik podlega ubezpieczeniom społecznym. Nie zawsze obejmie zleceniobiorców i osób prowadzących działalność gospodarczą. Zleceniobiorców i osób prowadzących działalność będzie dotyczyło tylko wtedy, gdy z tego tytułu są opłacane za nich składki na ubezpieczenia społeczne. W odróżnieniu od pracowników zleceniobiorcy oraz osoby prowadzące działalność nie zawsze bowiem z tych tytułów podlegają ubezpieczeniom społecznym.
Ulga dla pracujących emerytów: pracownik (zleceniobiorca)
Zwolnienie podatkowe będzie atrakcyjne dla pracowników (zleceniobiorców), którzy otrzymują dość wysokie wynagrodzenie (np. 12.000 zł), a po rozwiązaniu umowy o pracę z różnych względów nie mają możliwości zawarcia z pracodawcą ponownie umowy o pracę na takich samych warunkach.
Wtedy, pracując, korzystają ze zwolnienia podatkowego, a dodatkowo cały czas powiększają swój „kapitał składkowy”, w oparciu o który ZUS w przyszłości będzie naliczał emeryturę.
Przesunięcie terminu przejścia na emeryturę spowoduje też to, że zebrany kapitał będzie dzielony przez mniejszą liczbę miesięcy, gdy wniosek o świadczenie złożony później.
Jeżeli pracownik złoży płatnikowi wniosek o stosowanie zwolnienia podatkowego dla seniora, to rozliczenie roczne pracownika wygląda następująco: |
|
Jeżeli pracownik nie korzystałby z tego zwolnienia, to rozliczenie roczne wyglądałoby następująco: |
|
Wyszczególnienie | Rozliczenie ze zwolnieniem | Bez zwolnienia | |
Przychód ze stosunku pracy | 5.000 zł | 5.000 zł | |
Składki społeczne potrącane ze środków pracownika | 685,50 zł | 685,50 zł | |
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | 4.314,50 zł | 4.314,50 zł | |
Składka zdrowotna 9% | 388,31 zł | 388,31 zł | |
Koszty uzyskania przychodów | 250 | ||
Podstawa opodatkowania | – | 4.065 zł | |
Zaliczka na PIT | 0 | 4.065 zł x 17% – 425=266 zł | |
Zaliczka na PIT do US | 0 | 266 zł | |
Wynagrodzenie netto | 3.926,19 zł | 3.660,19 zł |
Wyszczególnienie | Rozliczenie ze zwolnieniem | Bez zwolnienia |
Przychód ze stosunku pracy | 3.5000 zł | 3.5000 zł |
Składki społeczne potrącane ze środków pracownika | 685,50 zł* | 685,50 zł* |
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | 4.314,50 zł | 4.314,50 zł |
Składka zdrowotna 9% | 388,31 zł | 388,31 zł |
Koszty uzyskania przychodów | – | 250 |
Podstawa opodatkowania | – | 33.926 zł |
Zaliczka na PIT | – | 33.926 zł x 17% – 425 zł = 5.342,42 zł |
Zaliczka na PIT do US | – | 5.342 zł |
Wynagrodzenie netto | 33.926,19 zł | 28.584,19 zł |
Jeżeli pracownik z powyższego przykładu złożyłby wniosek o emeryturę w marcu, to zwolnienie podatkowe nie przysługiwałoby mu, jeżeli za ten miesiąc ZUS będzie mu wypłacał emeryturę. Zgodnie z przepisami emerytalnymi emeryturę wypłaca się, poczynając od dnia powstania prawa do tego świadczenia, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wynika to z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Przepis ten daje możliwość wypłaty emerytury od początku miesiąca, w którym złożono wniosek emerytalny. Warunkiem jest:
- nabycie uprawnień emerytalnych (tj. osiągnięcie wieku emerytalnego), ponieważ wypłata następuje od dnia powstania uprawnienia do świadczenia,
- złożenie wniosku o emeryturę w miesiącu, w którym następuje rozwiązanie stosunku pracy.
Skorzystanie z tego rozwiązania powoduje, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie za pracę i emeryturę. I dlatego nie spełnia warunków do zwolnienia podatkowego. W konsekwencji nie jest to rozwiązanie korzystne, jeżeli emerytura jest niższa niż kwota zwolniona od podatku.
Wtedy lepszym rozwiązaniem jest złożenie wniosku o emeryturę w kolejnym miesiącu. W takiej sytuacji senior nie otrzyma za marzec emerytury, ale skorzysta ze zwolnienia podatkowego, które z pewnością będzie wyższe niż wysokość emerytury.
Przy poborze zaliczki na podatek płatnik będzie uwzględniał to zwolnienie (nie będzie pobierał zaliczki PIT), jeżeli podatnik złoży sporządzone na piśmie oświadczenie, że spełnia warunki do stosowania tego zwolnienia. Płatnik zastosuje ulgę najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał oświadczenie, oraz nie dłużej niż do upływu terminu wskazanego przez podatnika. Zwolnienie to nie jest więc stosowane automatycznie. Aby z niego skorzystać konieczne jest złożenie wniosku.
Senior, który spełnia wszystkie przesłanki do zwolnienia, ale nie złoży płatnikowi wniosku o stosowanie zwolnienia, będzie miał naliczony podatek, który odzyska w rozliczeniu rocznym.
Po uwzględnieniu kwoty wolnej od podatku zwolnienie będzie łącznie wynosiło 115.528 zł (85.528 zł + 30.000 zł).
Jeżeli pracownik powiadomi płatnika o zmianie stanu faktycznego wynikającego z oświadczenia, płatnik nie uwzględni zwolnienia najpóźniej od kolejnego miesiąca po miesiącu, w którym otrzymał powiadomienie.
Ulga dla seniorów, którzy zawieszą świadczenie emerytalno-rentowe
Ze zwolnienia podatkowego może skorzystać także senior, który pobiera aktualnie emeryturę lub rentę rodzinną i to świadczenie zawiesi. Wtedy do wypłacanego mu wynagrodzenia będzie można zastosować zwolnienie podatkowe.
Wyszczególnienie | Rozliczenie ze zwolnieniem | Bez zwolnienia |
Przychód ze stosunku pracy | 15.000 zł | 15.000 zł |
Składki społeczne potrącane ze środków pracownika | 2.056,50 zł | 2.056,50 zł |
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | 12.943,50 zł | 12.943,50 zł |
Składka zdrowotna 9% | 1.164,92 zł | 1.164,92 zł |
Koszty uzyskania przychodów | – | 250 zł |
Podstawa opodatkowania | – | 12.944 zł x 17%* = 2.200,48 zł |
Zaliczka na PIT | – | 2.200 zł |
Zaliczka na PIT do US | – | 2.200 zł |
Wynagrodzenie netto | 11.778,58 zł | 9.578,58 zł |
- Przychód z emerytury 9.000 zł (za 3 miesiące styczeń – marzec)
- Przychód z umowy o pracę 135.000 zł
- Przychód zwolniony od podatku 85.528 zł
- Przychód do opodatkowania z umowy o pracę 49.472 zł (135.000 zł – 85.528 zł)
- Łączny przychód do opodatkowania
- 27.714 zł x 17% – 5.100 zł = 0 zł
- Przychód z emerytury 36.000 zł
- Przychód z umowy o pracę 135.000 zł
- Łączny przychód do opodatkowania
Przedstawione w powyższym przykładzie wyliczenia pokazują, że pracownikowi nie opłaca się zawieszać emerytury, aby skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Skoro nie opłaca się zawiesić emerytury, gdy świadczenie wynosi 3.000 zł brutto, to tym bardziej nie opłaca się zawieszenie, gdy emerytura jest wyższa.
Wyszczególnienie | Rozliczenie ze zwolnieniem | Bez zwolnienia |
Przychód ze stosunku pracy | 20.000 zł | 20.000 zł |
Składki społeczne potrącane ze środków pracownika | 2.742 zł | 2.742 zł |
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | 17.258 zł | 17.258 zł |
Składka zdrowotna 9% | 1.553 zł | 1.553 zł |
Koszty uzyskania przychodów | 250 zł | |
Podstawa opodatkowania | 17.008 zł | |
Zaliczka na PIT | 2.466 zł | |
Zaliczka na PIT do US | 2.466 zł | |
Wynagrodzenie netto | 15.705 zł | 18.171 zł |
- 240.000 zł – 8.5528 zł = 154.472 zł
- 154.472 zł – 240.000 x 13,71% – 3.000 zł (KUP) = 118.568 zł
- 118.568 zł x 17% – 5.100 zł = 15.057 zł
- 240.000 zł – 240.000 x 13,71% – 3.000 zł (KUP) = 204.096 zł
- 120.000 x 17% – 5.100 zł + 84.096 zł x 32% = 42.211 zł
Rozliczenie podatku po przekroczeniu limitu
Suma przychodów zwolnionych od podatku nie może przekroczyć kwoty 85.528 zł. Po przekroczeniu tego progu podatek do limitu dochodów 120.000 zł jest opodatkowany stawką 17%.
Wyszczególnienie | Rozliczenie za sierpień | Rozliczenie za wrzesień – grudzień |
Przychód ze stosunku pracy | 10.472 zł | 12.000 zł |
Składki społeczne potrącane ze środków pracownika | 12.000 zł x 13,71% 1.645,20 zł | 1.645,20 zł |
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | 10.354,80 zł | 10.354,80 zł |
Składka zdrowotna 9% | 931,93 zł | 931,93 zł |
Koszty uzyskania przychodów | 250 zł | 250 zł |
Kwota ulgi dla klasy średniej | 290,52 | – |
Podstawa do opodatkowania | 9.814 zł | 10.105 zł |
Zaliczka na PIT do US | 1.243 zł | 1.293 zł |
Wynagrodzenie netto | 6.651,87 | 8.129,87 zł |
- 144.000 zł – 85.528 zł = 58.472 zł – przychód do opodatkowania
- 58.472 zł – 144.000 zł x 13,71% – 4.500 zł (KUP) = 34.230 zł – podstawa do opodatkowania
- 34.230 zł x 17% – 5.100 zł = 719 zł – należny podatek.
Kto nie skorzysta z ulgi dla pracujących emerytów?
Zwolnienie nie dotyczy innych osób niż wcześniej wymienione powyżej. Nie obejmie więc np. członków rady nadzorczej. Zwolnienie nie dotyczy także przychodów z umów o dzieło nawet, gdy taka umowa została zawarta z własnym pracownikiem. Mimo tego, że dla celów związanych z ubezpieczeniami społecznym przychód z umowy o dzieło zawarty z własnym pracownikiem jest traktowany jako przychód ozusowany, to w zakresie podatkowym przychód z umowy o dzieło jest odrębnym źródłem podatkowym.