Ulga dla klasy średniej – 8 praktycznych przykładów

Ulga dla klasy średniej nadal budzi wiele wątpliwości, pojawiają się kolejne pytania i problemy. Wiele z nich sprowadza się do tego, kiedy warto z niej zrezygnować w trakcie roku, składając odpowiednie oświadczenie swojemu pracodawcy. Chodzi o to, aby uniknąć dopłaty podatku za 2022 roku w przypadkach gdy w trakcie roku pracownik straci prawo do tej preferencji. A pracodawca nie będzie o tym wiedział i nadal będzie ją stosował. Warto więc przyjrzeć się kilku sytuacjom z praktyki.

 

 

 


Przypomnijmy, że w związku ze zmianami w zakresie składki na ubezpieczenie zdrowotne, a także wprowadzeniem nowej skali podatkowej i kwoty wolnej 30.000 zł, wprowadzono nową ulgę, tzw. ulgę dla klasy średniej. Ma ona zrekompensować brak możliwości odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Uwzględnia korzyść dla pracownika związaną z wprowadzeniem korzystnych zmian podatkowych.


Ulga nie przysługuje wszystkim pracownikom. Dotyczy osób z wynagrodzeniem od 5.701 zł do 11.141 zł miesięcznie.

Za miesiące, w których podatnik uzyskał w zakładzie pracy przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy w wysokości wynoszącej od 5.701 zł do 11.141 zł, które podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy podatkowej, płatnik pomniejsza dochód o kwotę ulgi dla pracowników w wysokości obliczonej według wzoru:

a) (A x 6,68% – 380,50 zł) : 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 5.701 zł i nieprzekraczającego kwoty 8.549 zł,

b) (A x (-7,35%) + 819,08 zł) : 0,17, dla A wyższego od 8.549 zł i nieprzekraczającego kwoty 11.141 zł

A – oznacza uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 updof (nowy art. 32 ust. 2a updof)

Kiedy będzie potrzebny wniosek?

Ulga będzie stosowana automatycznie. Pracownik nie będzie składał żadnego wniosku o jej zastosowanie. Pracodawca przy jej stosowaniu będzie brał pod uwagę wyłącznie wynagrodzenie, które będzie wypłacał. Przychody od innych pracodawców nie będą miały dla niego znaczenia.

Pracodawca będzie stosował ulgę dla klasy średniej, chyba że pracownik złoży wniosek, aby jej nie stosować. Podatnik będzie mógł złożyć sporządzony na piśmie wniosek o niepomniejszanie dochodu o kwotę ulgi dla klasy średniej. W takiej sytuacji płatnik nie stosuje ulgi najpóźniej od następnego miesiąca po miesiącu, w którym otrzymał wniosek. Wniosek składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego.

Nie ma więc przeszkód, aby nie naliczać ulgi już w miesiącu, w którym został złożony wniosek. Jeżeli więc wniosek o niestosowanie ulgi zostanie złożony np. 12 stycznia 2022 r., a wypłata będzie dokonywana pod koniec stycznia, od tej wypłaty pracodawca już nie powinien naliczać ulgi. Jeżeli zaś wniosek zostanie złożony już po terminie wypłaty wynagrodzeń w styczniu, pracodawca nie zastosuje ulgi od wynagrodzenia wypłaconego w kolejnym miesiącu.

 

Pytanie: Czy pracodawca może zmusić pracownika do podpisania rezygnacji z ulgi?

Nie, pracodawca nie może do tego zmusić pracownika. Preferencję stosuje się w trakcie roku – przy obliczaniu zaliczek na PIT. Rozwiązanie jest stworzone dla osób, których miesięczne przychody brutto wahają się w przedziale 5.701 zł – 11.141 zł. Zapłacą one niższy podatek.

Jeśli pracownik wie, że ulga go nie dotyczy, to może (ale nie musi) złożyć rezygnację. Jeśli ulga go nie dotyczy i nie złożył dobrowolnej rezygnacji, system z automatu to zweryfikuje przy rozliczeniu rocznym. Podatnik dopłaci zaległy podatek, nie ponosząc przy tym żadnych konsekwencji. Jeśli np. pracownik zarabia więcej niż ok. 11,1 tys. brutto/m-c, wówczas skorzysta z niższych składek miesięcznych podatku, a różnicę tę zwróci dopiero przy rozliczeniu rocznym (dopłaci zaległy podatek jednorazowo).

Źródło: wiecejwportfelach.gov.pl

Wspólne rozliczenie z małżonkiem

Na prawo do ulgi wpływ ma także rozliczenie ze współmałżonkiem. Każdy z małżonków objętych wspólnym rozliczeniem podatkowym może odliczyć ulgę dla klasy średniej według podanych wzorów – od połowy sumy ww. łącznych przychodów uzyskanych przez małżonków w roku podatkowym.

Pytanie: Będę chciał rozliczyć się wspólnie z żoną z PIT za 2022 rok. Żona będzie zatrudniona wyłącznie na umowę o pracę i osiągnie przychody ze stosunku pracy w kwocie ok. 50 tys. zł. Ja prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną według skali i osiągam znacznie wyższe dochody. Co będzie w przypadku gdy żadne z nas nie spełni prawa do ulgi dla klasy średniej, ale łącznie je spełnimy? Czy we wspólnym rozliczeniu za 2022 rok będziemy mogli zastosować ulgę dla klasy średniej?

Tak, oboje (zarówno ty, jak i żona) będziecie mogli zastosować ulgę we wspólnym rozliczeniu, pod warunkiem że spełnicie limit przychodowy.

Źródło: wiecejwportfelach.gov.pl

Umowy cywilnoprawne

Na prawo do ulgi dla klasy średniej nie mają wpływu przychody z umów cywilnoprawnych, również te otrzymywane od własnego pracodawcy. Chociaż z zapowiedzi rządu wynika, że osoby wykonujące te umowy również będą mogły skorzystać z tej preferencji.

Przeczytaj artykuł>>> Zmiany w Polskim Ładzie: Rozszerzenie ulgi dla klasy średniej na zleceniobiorców


Zasiłki w razie choroby i macierzyństwa

Ulga dla klasy średniej nie dotyczy także zasiłków, w tym również zasiłku chorobowego i macierzyńskiego.

  Pytanie: Czy wypłacając zasiłek macierzyński, mogę stosować ulgę dla klasy średniej?

Nie, jest to przychód z innych źródeł, a tylko do przychodów z pracy na etacie możesz stosować taką ulgę.

Źródło: wiecejwportfelach.gov.pl


Pytanie: Jeśli pracownikowi przebywającemu na zwolnieniu lekarskim w danym miesiącu wypłacam wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek, to czy stosuję ulgę dla klasy średniej?

Wynagrodzenie za czas choroby stanowi przychód ze stosunku pracy, zatem jeżeli ta część wynagrodzenia uprawnia do zastosowania ulgi dla klasy średniej, stosujesz ulgę. Nie możesz zastosować ulgi od wypłacanego zasiłku chorobowego – jest to przychód z innych źródeł.

Źródło: wiecejwportfelach.gov.pl

 

Wniosek o niestosowanie ulgi dla klasy średniej

Należy pamiętać, że ostateczne rozliczenie ulgi nastąpi w rozliczeniu rocznym. Prawo do tej ulgi będą miały osoby o dochodach od 68.412 zł do 133.692 zł. Jeżeli więc w czasie roku pracodawca będzie stosował ulgę, a w rozliczeniu rocznym okaże się, że dochody pracownika przekroczyły wskazany limit, pracownik będzie miał dopłatę podatku.


PrzykładDwóch pracodawców Pan Adam jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę u pracodawcy A i otrzymuje tam wynagrodzenie 7.000 zł brutto. Jednocześnie pracuje u pracodawcy B, gdzie otrzymuje wynagrodzenie również w wysokości 7.000 zł. Jeżeli pan Adam nie złoży oświadczenia o niestosowanie ulgi, każdy z pracodawców od wypłacanego mu przychodu ją naliczy. Wtedy w rozliczeniu rocznym okaże się, że przychody pracownika są wyższe niż 133.692 zł. I dlatego ulga mu nie przysługuje. W takiej sytuacji w rozliczeniu rocznym podatnik z tego tytułu będzie miał dopłatę podatku ok. 2.090 zł. Aby uniknąć dopłaty podatku, pracownik powinien rozważyć złożenie wniosku u pracodawców o niestosowanie tej ulgi.



PrzykładPracownik w trakcie roku przechodzi na emeryturę Pan Bolesław otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 8.000 zł. 31 maja zamierza rozwiązać umowę o pracę i przejść na emeryturę. Do 31 maja otrzyma on: 40.000 zł przychodu tytułem wynagrodzenia (5 x 8.000 zł) oraz 48.000 zł (6 x 8.000 zł) tytułem odprawy emerytalnej. W takiej sytuacji może nie składać wniosku o niestosowanie ulgi dla klasy średniej, ponieważ jego roczne przychody wyniosą 88.000 zł i ulga dla klasy średniej będzie mu przysługiwała. Co więcej, w rozliczeniu rocznym ulga mu będzie przysługiwała od przychodu 88.000 zł, a w zaliczkach pracodawca zastosował ją od przychodu niższego. To zaś oznacza, że pracownik otrzyma zwrot nadpłaconego podatku.



PrzykładPobieranie zasiłku opiekuńczego Pani Dorota jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę i otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 6.000 zł miesięcznie. Nie otrzymuje żadnych premii. Pani Dorota jest mamą dwójki dzieci. W roku ubiegłym i poprzednich latach średnio przez 30 dni w roku z powodu choroby dzieci zmuszona była korzystać z zasiłków opiekuńczych. Mąż pani Doroty prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną stawką liniową. Jeżeli tak jak w latach poprzednich również w 2022 roku przez ok. miesiąc będzie na zasiłku opiekuńczym, to jej łączny przychód z umowy o pracę wyniesie 66.000 (11 x 6.000 zł). I okaże się zbyt niski na zastosowanie ulgi dla klasy średniej w rozliczeniu rocznym. Aby uniknąć dopłaty podatku (ok. 223 zł) w rozliczeniu rocznym, pani Dorota może złożyć wniosek o niestosowanie ulgi dla klasy średniej. Jeżeli go nie złoży, to w rozliczeniu rocznym wyjdzie jej dopłata w wysokości ok. 223 zł. Pani Dorota nie będzie musiała dopłacać podatku, jeżeli skorzysta z odliczeń od podatku.



PrzykładRozpoczęcie pracy w trakcie roku Pan Cezary jest kawalerem i od 1 czerwca 2022 r. rozpoczyna pracę u pracodawcy A. Będzie otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w wysokości 8.000 zł. Do 31 maja nie pracował i nie otrzymywał przychodów. Jego przychód z umowy o pracę wyniesie w 2022 roku 56.000 zł. Będzie więc zbyt niski na zastosowanie ulgi dla klasy średniej. Jeżeli nie złoży wniosku o niestosowanie ulgi dla klasy średniej, w rozliczeniu rocznym wyjdzie mu z tego tytułu niedopłata podatku w wysokości ok. 1.077 zł. Jednocześnie w rozliczeniu rocznym po uwzględnieniu kwoty wolnej od podatku 30.000 zł wyjdzie mu nadpłata podatku i otrzyma zwrot. Pracodawca, naliczając zaliczki, odliczył od podatku kwotę (7 x 425 zł), a w rozliczeniu rocznym podatnik odliczy od podatku dodatkowo 5 x 425 zł. W konsekwencji, w takim przypadku nie ma potrzeby składania rezygnacji z ulgi dla klasy średniej.



PrzykładPremie kwartalne pracownika i wspólne rozliczenie małżonków Pan Dariusz jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę u pracodawcy B, gdzie otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 4.000 zł. Co trzy miesiące otrzymuje także premie kwartalne w wysokości wynagrodzenia miesięcznego. W 2022 roku przychody pracownika wyniosą łącznie 64.000 zł, na co składa się:
  • wynagrodzenie zasadnicze 12 x 4.000 zł oraz
  • premie kwartalne 4 x 4.000 zł.
Jeżeli Pan Dariusz nie złoży oświadczenia o rezygnacji z ulgi dla klasy średniej, pracodawca w miesiącach wypłacanej premii będzie do niego stosował ulgę dla klasy średniej. Pan Dariusz jest w związku małżeńskim, a żona pana Dariusza jest pracownikiem z rocznym przychodem w wysokość 140.000 zł. W takiej sytuacji ze względu na rozliczenie łączne z żoną pan Dariusz może nie składać wniosku o niestosowanie ulgi dla klasy średniej. Rozliczy się z żoną, a po zsumowaniu przychodów ulga dla klasy średniej będzie im przysługiwała od podstawy połowy zsumowanych przychodów: (140.000 zł + 64.000 zł) : 2 = 102.000 zł.
PrzykładTrzynastka i nagroda jubileuszowa Pan Grzegorz jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę i otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 4.500 zł. W lutym otrzyma dodatkowo trzynastkę w wysokości 4.000 zł, a w maju nagrodę jubileuszową w wysokości 4.500 zł. Poza trzynastką i nagrodą roczną nie będzie otrzymywał innych przychodów. Nie przysługują mu również żadne inne ulgi podatkowe. Żona pana Grzegorza jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 4.000 zł. Jeżeli pan Grzegorz nie złoży oświadczenia o rezygnacji z ulgi dla klasy średniej, pracodawca w marcu i maju naliczy ulgę. W rozliczeniu rocznym ulga nie będzie przysługiwała ze względu na zbyt niskie przychody. Zastosowanie ulgi w tych dwóch miesiącach spowoduje, że podatnik będzie zobowiązany dopłacić podatek. Dopłata będzie wynosiła ok. 344 zł.
PrzykładCiąża pracownicy, której mąż wykonuje umowę zlecenia Pani Anna otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 7.000 zł miesięcznie. Aktualnie jest w ciąży i w czerwcu ma wyznaczony termin porodu. Mąż pani Anny wykonuje umowę zlecenia i otrzymuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości 8.000 zł. Jeżeli Pani Anna nie złoży wniosku o rezygnacji z ulgi dla klasy średniej i pracodawca za okres od stycznia do maja tę ulgę będzie stosował, to w rozliczeniu rocznym okaże się, że jej przychód ze stosunku pracy jest zbyt niski i ulga jej nie przysługuje. Zakładając, że ulga byłaby stosowana przez 5 miesięcy, dopłata podatku wynosiłaby ok. 435 zł. Z uwagi na to, że mąż uzyskuje przychody ze zlecenia, ulgi dla klasy średniej nie może ustalić od połowy łącznych przychodów. Umowa o pracę i działalność gospodarcza Pan Marcin pracuje na podstawie umowy o pracę i otrzymuje przychód miesięczny w wysokości 6.000 zł. Dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą, z której uzyskuje dochód miesięczny w wysokości 5.000 zł. W takim przypadku zsumowane dochody z obu tych źródeł spowodują, że podatnikowi przysługuje ulga dla klasy średniej. Nie ma więc potrzeby, aby pan Marcin rezygnował z ulgi dla klasy średniej.


 Podstawa prawna: Art. 26 ust. 1 pkt 2aa i ust. 4a–4b, art. 32 ust. 2a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.). 
Autor:

Andrzej Radzisław

radca prawny, specjalista w zakresie

ubezpieczeń społecznych,

wykładowca na szkoleniach

z ponad 20-letnim doświadczeniem