Wszystkie organy kontrolne oraz każda prowadzona przez nie kontrola podlegają określonym przepisami prawa rygorom formalnym, do których przestrzegania zobowiązany jest zarówno kontrolujący, jak i kontrolowany. Obie strony procesu kontrolnego (kontrolowana i kontrolująca), mają określone prawa i obowiązki, które muszą być respektowane podczas każdej kontroli. Warto zauważyć ciekawą zależność polegającą na tym, że to co jest prawem kontrolowanego płatnika składek, jednocześnie jest obowiązkiem kontrolującego (inspektora kontroli ZUS) i odwrotnie.