Rozliczające objęte rozporządzeniem przychody, trzeba co miesiąc obliczać na listach płac dwa rodzaje zaliczek na PIT:

• według zasad obowiązujących w 2022 roku oraz
• w celach porównawczych – „po staremu” zgodnie z przepisami obowiązującymi 31 grudnia 2021 r.

W razie wystąpienia w danym miesiącu 2022 roku takiej nadwyżki płatnicy naliczają, pobierają i wpłacają PIT tylko w wysokości zaliczki obliczonej na 31 grudnia 2021 r., a termin poboru i uiszczenia różnicy zostaje odroczony.

Przypomnijmy, że na podstawie ogólnych przepisów podatkowych płatnicy mają obowiązek poboru zaliczek na PIT ze środków podatnika i odprowadzenia ich do 20. dnia następnego miesiąca po miesiącu ich poboru, na rachunek urzędu skarbowego:

• właściwego dla miejsca ich zamieszkania,
• właściwego dla ich siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności – gdy nie są osobami fizycznymi (art. 38 ust. 1 i art. 42 ust. 1 updof).

Wejście w życie rozporządzenia oznacza, że rozliczając objęte nim przychody, trzeba co miesiąc obliczać na listach płac dwa rodzaje zaliczek na PIT:

1)     według zasad obowiązujących w 2022 roku

2)      „po staremu” zgodnie z przepisami obowiązującymi 31 grudnia 2021 r. – w celach porównawczych.

Podkreślić należy, że przedłużenie dotyczy przychodów uzyskanych wyłącznie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. w wysokości do 12.800 zł/miesięcznie. Limit ten stosuje się odrębnie dla każdego źródła przychodów, tzn. odrębnie dla przychodów ze stosunku pracy, ze zlecenia i wypłacanych przez organ rentowy (§ 2 i 3 rozporządzenia). Oznacza to, że nowe regulacje nie będą stosowane, gdy przychód pracownika będzie wyższy niż 12.800 zł. Wtedy zaliczka na podatek powinna zostać naliczona wyłącznie na podstawie przepisów obowiązujących w 2022 roku. Do takich przypadków rozporządzenia nie stosuje się.

Płatnicy rozliczający wynagrodzenia muszą pamiętać, że nowe zasady dotyczą wyłącznie osób wymienionych w rozporządzeniu. Nie stosuje się ich więc do członków zarządu, członków zarządu których przychody są klasyfikowane w art. 13 pkt 7 updof.

Przy obliczaniu „starej” zaliczki na PIT – w celu porównania jej z bieżącą zaliczką – płatnik uwzględnia koszty uzyskania właściwe dla danych przychodów oraz miesięczną kwotę zmniejszającą podatek (tzw. ulgę miesięczną) zgodnie z przepisami updof obowiązującymi 31 grudnia 2021 r., o ile na moment ustalania zaliczki w 2022 roku jest uprawniony do ich stosowania (§ 1 ust. 4 rozporządzenia).

Jeżeli więc na liście płac sporządzonej np. w lutym 2022 roku pracodawca oblicza zaliczkę bez stosowania kosztów ze stosunku pracy (bo pracownik złoży wniosek o niestosowanie kosztów), to – ustalając w celach porównawczych „starą” zaliczkę (według stanu prawnego na 31 grudnia 2021 r.) – również nie uwzględnia tych kosztów. Analogicznie jeżeli w 2022 roku obliczana jest zaliczka bez stosowania kwoty zmniejszającej (pracownik nie złożył PIT-2), to od „starej” zaliczki także nie odejmuje tej ulgi. Inaczej mówiąc, zeszłoroczne parametry „wpisuje się” w stan faktyczny występujący w 2022 roku.

Płatnik, który na początku 2022 roku obliczył i pobrał zaliczkę na PIT większą od obliczonej na „starych” zasadach (obowiązujących na 31 grudnia 2021 r.), ma obowiązek niezwłocznie zwrócić nadwyżkę podatnikowi, pod warunkiem że jeszcze jej nie przekazał na rachunek urzędu skarbowego (§ 4 rozporządzenia). Niezwłocznie oznacza natychmiast, bez zbędnej zwłoki, najlepiej tuż po wejściu w życie rozporządzenia. Obowiązek ten nie dotyczy płatnika, który po sporządzeniu listy płac, np. 5 stycznia 2022 r., od razu przesłał zaliczki na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Podatnik uzyskujący ww. przychody, od których płatnik nie odlicza miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek (425 zł), ma prawo złożyć sporządzony na piśmie wniosek o nieprzedłużanie terminów na podstawie rozporządzenia. Oznacza to, że oświadczenia tego nie może złożyć pracownik, w stosunku do którego pracodawca stosuje kwotę zmniejszającą, czyli gdy pracownik złożył u pracodawcy PIT-2.

Płatnik uwzględnia ten wniosek najpóźniej od następnego miesiąca po miesiącu jego otrzymania (§ 5 rozporządzenia).

Złożeniem wniosku będą zainteresowane osoby, które chcą uniknąć dopłaty podatku po sporządzenia rocznego zeznania podatkowego.

Trzeba pamiętać o tym, że zastosowanie nowego rozporządzenia może spowodować znaczne dopłaty do podatku w rozliczeniu rocznym. Tak będzie m.in. gdy pracownik będzie miał dwóch pracodawców i jeden z nich będzie w pełni „konsumował” kwotę wolną od podatku 425 zł i gdy dodatkowo jeden z pracodawców będzie naliczał ulgę dla klasy średniej, a zsumowane przychody okażą się za wysokie. Załóżmy taką sytuację. Pracownik u pracodawcy A otrzymuje 9 000 zł wynagrodzenia. Nie złożył oświadczenia o niestosowanie ulgi dla klasy średniej. Równocześnie pracuje u pracodawcy B za wynagrodzeniem 4 000 zł. U tego pracodawcy nie złożył oświadczenia o niestosowaniu rozporządzenia. Niedopłata podatku będzie wynosiła ponad 5 000 zł:

• 3 204 (12 x 267) – z tytułu zaniżonych zaliczek z umowy o pracę,
• ok. 1 891 zł – z tytułu nienależnej ulgi dla klasy średniej.

Zleceniobiorca jest równocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem 5000 zł i nie będzie korzystał żadnych odliczeń w rozliczeniu rocznym będzie miał dopłatę podatku w wysokości 3720 zł. (12 x 310 zł).

Nie zawsze stosowanie zasad określonych w rozporządzeniu będzie oznaczało konieczność dopłaty podatku w rozliczeniu rocznym. W niektórych sytuacjach podatnik może mieć nadpłatę podatku.

Na koniec trzeba przypomnieć, że zasady określone w rozporządzeniu mają zostać zamieszczone w znowelizowanej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynika to projektu ustawy z 27 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin (na dzień oddawania materiału do druku ustawa przekazana do senatu).