Oświadczenie PIT-2 – zmiany wynikające z nowelizacji ustawy o PIT
Obecnie pracodawcy na wniosek pracownika (PIT-2) stosują całą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Oznacza to, że w przypadku kilku stosunków pracy podatnik może wskazać do stosowania takiego pomniejszenia tylko jednego płatnika (pracodawcę).Nowelizacja ustawy o PIT określanej jako Polski Ład 2.0 wprowadza m.in. możliwość złożenia oświadczenia o pomniejszeniu zaliczki na podatek więcej niż jednemu płatnikowi, ale nie więcej niż trzem. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 lipca 2022 r. Z tym że przepisy dotyczące oświadczeń co do zmniejszenia zaliczki na podatek mają zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2023 r. Zamiast jednego płatnika podatnik będzie mógł wskazać do trzech płatników, którzy mogą zastosować kwotę zmniejszającą podatek.
Oświadczenia o stosowanie pomniejszenia – obecnie i według nowelizacji
Pracodawcy i zleceniodawcy, jako płatnicy, mają obowiązek obliczania, potrącania i odprowadzania organowi podatkowemu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. W określonych sytuacjach niektórzy płatnicy, m.in. pracodawcy, pomniejszają pobrane zaliczki o 1/12 część kwoty zmniejszającej podatek.
Przypomnijmy, że obecnie (do 30 czerwca):
- pracodawcy na wniosek pracownika (PIT-2) stosują całą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek – oznacza to, że w przypadku kilku stosunków pracy podatnik może wskazać do stosowania takiego pomniejszenia tylko jednego płatnika (pracodawcę),
- zleceniobiorcy, czyli podatnicy uzyskujący przychody z działalności wykonywanej osobiście (np. z umów zlecenia i o dzieło czy z kontraktów menedżerskich) i z praw majątkowych nie mają prawa do stosowania przy poborze zaliczki na podatek kwoty zmniejszającej podatek – oznacza to, że jeżeli zleceniobiorcy uzyskują w trakcie roku podatkowego przychody z tych tytułów, to z kwoty zmniejszającej podatek korzystają dopiero przy składaniu rocznego zeznania podatkowego.
Nowelizacja wprowadza zmiany w tym zakresie w przepisach art. 31a i 31b ustawy o PIT.
Tabela 1. PIT-2 – obecnie i po zmianach wynikających z nowelizacji zmian w PIT
| Do 30 czerwca 2022 r. | Od 1 lipca 2022 r. | |
| 1. Kto może złożyć oświadczenie? | PIT-2 może złożyć pracownik pracodawcy.** Nie dotyczy to zleceniodawców. | Oświadczenie o stosowanie pomniejszenia* można złożyć płatnikowi będącemu pracodawcą, a także zlecającym, o którym mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o PIT.** |
| 2. Kiedy można złożyć oświadczenie? | PIT-2 można złożyć w dowolnym momencie roku.*** | Oświadczenie o stosowanie pomniejszenia można złożyć w dowolnym momencie roku. |
| 3. Jaką część kwoty zmniejszającej podatek można uwzględnić? | Pracodawca stosuje kwotę w wysokości 1/12 rocznej kwoty zmniejszającą podatek. | Pracodawca pomniejsza zaliczki o kwotę stanowiącą nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek |
| 4. Od kiedy stosuje się pomniejszenie zaliczki? | Jeżeli podatnik złoży płatnikowi PIT-2, płatnik odlicza kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał to oświadczenie. | Jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie z art. 31b ust. 1 ustawy o PIT lub wniosek, o którym mowa w art. 32 ust. 3 i 6–8 ustawy o PIT, mające wpływ na obliczanie zaliczki, płatnik uwzględnia to oświadczenie lub ten wniosek najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał. |
| 5. Ilu płatników może otrzymać PIT-2? | PIT-2 można złożyć tylko jednemu pracodawcy. | Oświadczenie o pomniejszeniu podatnik może złożyć nie więcej niż 3 płatnikom |
| 6. Jak podzielić kwotę zmniejszającą zaliczkę? | Nie ma takich przepisów. | W oświadczeniu o stosowanie pomniejszenia podatnik wskazuje, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą:
|
| 7. Co w przypadku uzyskiwania w danym miesiącu przychodów od więcej niż jednego płatnika? | Nie ma takich przepisów. | W przypadku uzyskiwania w danym miesiącu przychodów od więcej niż jednego płatnika podatnik może złożyć oświadczenie o stosowanie pomniejszenia, jeżeli:
|
| 8. Co w przypadku uzyskiwania od jednego płatnika w miesiącu przychodów z różnych tytułów? | Nie ma takich przepisów. | W przypadku uzyskiwania przez podatnika w danym miesiącu od tego samego płatnika przychodów z różnych tytułów płatnik stosuje do tych przychodów złożone oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia,. Przy czym łączna kwota pomniejszenia zastosowana w tym miesiącu przez tego płatnika nie może przekroczyć kwoty wskazanej w tym oświadczeniu. |
| 9. Kiedy podatnik może złożyć oświadczenie?
| PIT-2 może złożyć pracownik, który oświadczy w nim, że: ü nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika albo otrzymuje emeryturę lub rentę za pośrednictwem płatnika i złożył wniosek organowi rentowemu o pomniejszenie zaliczki; ü nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną; ü nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy o PIT, czyli z działalności gospodarczej; ü nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z FP lub z FGŚP; ü ten zakład pracy jest właściwy do stosowania tego zmniejszenia. | Nowelizacja nie przewiduje oświadczenia w tym zakresie. |
| 10. Co w razie zmiany stanu faktycznego w ciągu roku?
| PIT-2 nie składa się, jeżeli stan faktyczny wynikający z oświadczenia złożonego w latach poprzednich nie uległ zmianie. Pracodawca nie zmniejsza zaliczki, jeżeli pracownik powiadomił go o zmianach stanu faktycznego wynikającego z oświadczenia PIT-2. | Podatnik ma obowiązek wycofać lub zmienić złożone uprzednio oświadczenie lub wniosek, jeżeli uległy zmianie okoliczności mające wpływ na obliczenie zaliczki. Wycofanie lub zmiana złożonego uprzednio oświadczenia lub wniosku następuje w drodze odrębnego oświadczenia lub wniosku sporządzonego na piśmie. Oświadczenie i wniosek mające wpływ na obliczenie zaliczki dotyczą również kolejnych lat podatkowych, chyba że odrębny przepis stanowi inaczej. |
| 11. Co w przypadku ustania stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej? | Obecnie nie sprecyzowano takiej sytuacji, co jest dotąd powodem różnych interpretacji możliwości pomniejszenia zaliczki po ustaniu stosunku pracy. | Po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 ustawy o PIT. |
| 12. Jakie są skutki zaniżenia podstawy opodatkowania w wyniku złożonego oświadczenia? | Obecnie nie sprecyzowano w ustawie o PIT takiej sytuacji | W przypadku gdy zaniżenie lub nieujawnienie przez płatnika podstawy opodatkowania wynikało z zastosowania przez płatnika złożonych przez podatnika wniosków lub oświadczeń mających wpływ na obliczenie zaliczki, przepisu art. 26a § 2 Ordynacji podatkowej nie stosuje się. |
Objaśnienia do tabeli
* Z nowelizacji nie wynika, w jaki sposób zostanie określony wzór takiego oświadczenia. Jak wynika z nowego art. 31a ust. 1 i 2 ustawy o PIT, podatnik składa płatnikowi na piśmie albo w inny sposób przyjęty u danego płatnika oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki. Oświadczenia i wnioski, o których mowa w art. 31b ust. 1, art. 32 ust. 3 i 6–8 ustawy o PIT, mogą być składane według ustalonego wzoru. Mogą, a zatem nie muszą. Jest to dosyć istotna zmiana dla płatników, ponieważ umożliwi złożenie oświadczenia o stosowanie pomniejszenia nie tylko na przewidzianym formularzu, ale też zgodnie z zasadami obowiązującymi u płatnika (np. z używanego systemu kadrowo-płacowego).
** Pominięto organy rentowe, rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz płatników wymienionych w art. 35 ustawy o PIT.
*** Do 9 marca 2022 r. PIT-2 można było złożyć tylko przed pierwszą wypłatą w danym roku podatkowym. Aktualne wzory formularzy oświadczenia PIT-2 są dostępne na stronie https://www.podatki.gov.pl/pit.
**** Zgodnie z art. 31c ustawy o PIT płatnik (m.in. pracodawca lub zleceniodawca) nie pobiera zaliczek na podatek, jeżeli podatnik złoży temu płatnikowi wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym. Podatnik może złożyć wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym, jeżeli przewiduje, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30.000 zł. W przypadku uzyskania przez podatnika takich dochodów przekraczających u tego płatnika w roku podatkowym kwotę 30.000 zł płatnik oblicza zaliczki bez pomniejszania zaliczki o kwotę zmniejszającą podatek zgodnie z art. 31b ustawy o PIT.
***** Zgodnie z art. 26a § 1 Ordynacji podatkowej podatnik (pracownik, zleceniobiorca) nie ponosi odpowiedzialności z tytułu zaniżenia lub nieujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania czynności, o których mowa w art. 12, 13 oraz 18 ustawy o PIT (ze stosunku pracy, działalności wykonywanej osobiście i z praw majątkowych) – do wysokości zaliczki, do której pobrania zobowiązany jest płatnik. W tym przypadku nie stosuje się przepisu art. 30 § 5 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym przepisów dotyczących odpowiedzialności płatnika nie stosuje się, jeżeli odrębne przepisy stanowią inaczej albo jeżeli podatek nie został pobrany z winy podatnika. W tych przypadkach organ podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialności podatnika. Odpowiedzialność podatnika można orzec w decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego (art. 26a § 2 Ordynacji podatkowej). I właśnie art. 26a § 2 Ordynacji podatkowej nie stosuje się, co oznacza, że w przypadku gdy zaniżenie lub nieujawnienie przez płatnika podstawy opodatkowania wynikało z zastosowania przez płatnika złożonych przez podatnika wniosków lub oświadczeń mających wpływ na obliczenie zaliczki – według nowelizacji – odpowiedzialność ponosi podatnik, czyli pracownik lub zleceniobiorca, a nie płatnik.
Tabela 2. PIT-2 – co wynika ze zmian dla płatników
| 1. Zamiast jednego płatnika podatnik będzie mógł wskazać do trzech płatników, którzy mogą zastosować kwotę zmniejszającą podatek | Zmiana ta jest korzystna dla wieloetatowców, którzy do tej pory mogli wskazać tylko jednego pracodawcę do stosowania zmniejszenia. Nie oznacza to, że każdy ze wskazanych płatników będzie stosował 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Takie rozwiązanie byłoby nieuzasadnione i powodowało konieczność dopłaty przez podatnika w zeznaniu podatkowym. Kwota wolna od podatku jest bowiem jedna i dotyczy wszystkich łącznych dochodów podatnika. Nie ma oddzielnej kwoty wolnej dla każdego źródła zarobkowania. |
| 2. Uzyskiwanie w danym miesiącu przychodów od więcej niż jednego płatnika | Generalną zasadą ma być, że w przypadku uzyskiwania w danym miesiącu przychodów od więcej niż jednego płatnika podatnik będzie mógł złożyć oświadczenie o stosowanie pomniejszenia, jeżeli: ü łączna kwota pomniejszenia stosowana przez wszystkich płatników w tym miesiącu nie przekracza kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek oraz ü w roku podatkowym podatnik za pośrednictwem płatnika nie skorzystał w pełnej wysokości z pomniejszenia kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, w tym również gdy złożył wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym (nowy art. 31c ustawy o PIT). |
| 3. Możliwość dzielenia kwoty zmniejszającej zaliczkę na podatek | Nowelizacja przewiduje, aby podatnik (mając na uwadze wybór najlepszego dla siebie rozwiązania) mógł „podzielić” 1/12 kwoty zmniejszającej podatek maksymalnie na trzy kwoty i upoważnić w związku z tym do jej stosowania maksymalnie trzech płatników. Oznacza to, że podatnik będzie mógł wskazać w składanym płatnikowi oświadczeniu w tej sprawie, iż ten płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o część kwoty zmniejszającej podatek stanowiącą: ü 1/12 tej kwoty (po zmianie o 300 zł), ü 1/24 tej kwoty (po zmianie o 150 zł), ü 1/36 tej kwoty (po zmianie o 100 zł). |
| 4. Oświadczenie można złożyć pracodawcy, ale też zleceniodawcy | Zasadniczą, i ważną, zmianą w zakresie uwzględniania przez płatników 1/12 kwoty zmniejszającej podatek jest umożliwienie jej stosowania wszystkim płatnikom, po tym, jak otrzymają oni w tej sprawie oświadczenie od podatnika. Zatem kwotę tę będą mogli stosować również zleceniodawcy i pozostali płatnicy wypłacający świadczenia z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 ustawy o PIT, oraz płatnicy pobierający zaliczki od dochodów z praw majątkowych. Do stosowania zmniejszenia będą bowiem upoważnieni wszyscy płatnicy, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o PIT. |
| 5. Oświadczenia nie tylko na urzędowym formularzu | Od tego czasu nie powinno już budzić wątpliwości, że oświadczenia i wnioski podatnicy mogą składać również poprzez kadrowo-płacowe systemy elektroniczne funkcjonujące u danego pracodawcy, a nie wyłącznie „pisemnie”. Zatem pracodawca będzie miał do wyboru, czy chce skorzystać z określonego i udostępnionego przez Ministra Finansów w Biuletynie Informacji Publicznej wzoru, czy też w tym celu wykorzysta sporządzony przez siebie wzór albo kadrowo-płacowy elektroniczny system funkcjonujący u pracodawcy. |
| 6. Przesunięcie stosowania zmian w czasie | Aby dać czas płatnikom na dostosowanie swoich systemów informatycznych do tych nowych rozwiązań, zmiany te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2023 r. |
